Systemisch Werk: Sta JIJ op de juiste PLEK en draag jij de juiste, bijbehorende Verantwoordelijkheid?

Het werkelijk ‘kennen’ van je plek is van groot belang om in het leven je eigen weg te bepalen en het leven voluit te leven. Maar wat wordt er bedoeld als we het hebben over het nemen van de juiste plek? In het systemisch werk betekent op de juiste plek staan dat je de juiste rol/plek aanneemt ten opzichte van anderen in een systeem (gezin/organisatie) via een vast ordeningsprincipe. Mensen die goed op hun eigen plek staan, zitten vol levenslust en functioneren goed. Echter, als dit niet het geval is, kan dat leiden tot een lichamelijke of geestelijke disbalans en gepaard gaan met gevoelens van boosheid, frustratie, verdriet, onmacht, enzovoort.

Het nemen van de juiste plek is dus erg belangrijk en kan de kwaliteit van je leven verhogen. Toch is de kans groot dat je je van dit thema nooit zo bewust was.  In dit blog zal ik daarom ingaan op een aantal ordeningsprincipes die van belang zijn bij het nemen van de juiste plek. Je kunt dan eens rustig nagaan hoe dat bij jou in elkaar zit.

Eerste ordening: Iedereen uit het systeem (gezin/organisatie) hoort erbij.

Je hebt een plek binnen het gezin waaruit je voort komt. Je bent het kind van je vader en moeder. In het latere leven krijg je nog meer verschillende plekken. De plek als zus/broer, als collega, als vriendin/vriend, als partner, als oma/opa enzovoort. 
Iedere plek heeft een ‘eigen’ verantwoordelijkheid. Een volwassene heeft andere verantwoordelijkheden dan een kind. Een directeur heeft andere verantwoordelijkheden dan de werknemer. Zolang iedereen op de plek staat waar hij hoort te staan, gaat het goed en staan mensen en systemen in hun kracht. Het gaat mis, als mensen van hun plek gaan (bijvoorbeeld door zich groter /kleiner te maken en een plek innemen die niet bij hen hoort) of uitgesloten worden.  

Risico bij uitsluiting.
Onlangs was er in het nieuws dat pesten op de werkvloer en uitsluiting van mensen een serieus probleem is. Mensen verliezen het plezier in hun werk, raken gedemotiveerd, functioneren slechter en kunnen te maken krijgen met psychische problemen die uiteindelijk kunnen leiden tot (langdurige) uitval.
Niet alleen op de werkvloer speelt dit probleem, ook in de privé situatie is dit een veel voorkomend thema. Uitsluiting is een enorme heftige dynamiek en dat komt omdat men van oorsprong het verlangen heeft om bij het systeem te willen horen. Het insluiten van iedereen is van groot belang om het systeem goed te laten functioneren.

Tweede ordening: Alle leden van het systeem (gezin/organisatie) staan in een rangorde ten opzichte van elkaar.

Naast het feit dat we een specifieke plek hebben, is er op die plek een rangorde ten opzichte van elkaar. Ben jij het oudste, het middelste of het jongste kind? Neem je die plek ook daadwerkelijk in of sta je eigenlijk bewust of onbewust op een andere plek? Draag jij de verantwoordelijkheid die overeenkomt met je plek?

Ik kom zelf uit een gezin met vier kinderen. Ik behoor op de plek van het derde kind. Ik heb twee broers boven mij en een jongere zus onder mij. Lange tijd stond ik prima op die derde plek. Echter, geheel onverwacht, verschoof ik op 15-jarige leeftijd van mijn plek. Het gezin kreeg te maken met een enorm verlies. Mijn oudste broer kwam om het leven bij een verkeersongeluk. Het hele gezin (systeem) was in shock. Het verdriet en het gemis was enorm. Ik voelde me als 15- jarig meisje geroepen om de boel weer aan de gang te krijgen. Ik ging op een plek staan waar ik absoluut niet behoorde te staan. (On)bewust nam ik een stuk verantwoordelijkheid op mijn schouders die niet bij mij behoorde, maar bij mijn ouders. Van mijn oorspronkelijke plek als derde kind in de rij van vier, was weinig over. Ik was uit de kinderrij gestapt en op sommige momenten vervulde ik een rol als een soort ouder van mijn oudere broer en mijn jongste zus en als ouder van mijn vader en moeder. Je kunt je misschien voorstellen hoeveel weerstand dit bij hen gaf en zo ontstonden er allerlei ruzies en voelde ik me enorm eenzaam en ongezien.
Waarom doet een kind zoiets? In zijn algemeenheid kun je stellen dat kinderen dit doen uit Liefde en Loyaliteit aan het systeem.

Derde ordening: Geven en nemen dienen in balans te zijn.

Geven en nemen behoort in een gezin ook tot de ordeningsprincipes. De ouders geven en de kinderen nemen. Ik zie hier dagelijks voorbeelden van in mijn praktijk, waarin dit vreselijk verstoord is. Vooral bij scheidingen en rouwverwerking komt dit vaak voor. Kijk maar eens om je heen, privé of op je werk, welke mensen zijn echte ‘gevers’ en wat zijn de ‘nemers’? Geloof me, achter het geven en nemen zit een hele duidelijke sturing vanuit het verleden.

Het verdriet nemen en je lot dragen.

Binnen mijn opleidingen heb ik enorme inzichten opgedaan en geleerd om weer terug te gaan naar de plek waar ik behoor. In eerste instantie riep dat veel verwarring en verdriet op over de verloren kindertijd, maar al gauw gaf mijn lichaam aan dat het fijn was om weer terug te keren naar de plek waar ik behoorde. Na heel veel plekverwarring ging de verwarring over naar plekbesef en ontstond er rust. Een enorme levensenergie ging weer stromen. Op het moment dat je als mens een diep besef van PLEK krijgt, kom je werkelijk bij jezelf thuis. Dat zal voor sommige mensen wellicht wat zweverig klinken, maar ik kan het werkelijk niet anders uitleggen. Het kennen van je plek geeft een gevoel van rust en van vrijheid om het leven vorm te geven zoals je dat graag wilt. Het is een daadwerkelijk ‘weten’ dat je mag gaan voor je eigen behoeftes en dat wens ik een ieder toe.

Zit jij er na het lezen van dit blog aan te denken om met dit thema aan de slag te gaan, maar weet je nog niet precies hoe? Stuur dan eens een email naar joke@jomare.nl of maak een afspraak om jouw plek zichtbaar te maken via een opstelling.

Boekentips:

Liefde in uitvoering. Geschreven door Lidwien van den Broek.
Vonken van verlangen. Geschreven door Wibe Veenbaas & Joke Goudswaard.
De wijsheid is voortdurend onderweg. Geschreven door Bert Hellinger.
De verborgen dynamiek van familiebanden. Geschreven door Bert Hellinger.
Stilte in het midden. Geschreven door Bert Hellinger.
Jij hoort bij ons. Geschreven door Marianne Franke-Gricksch.

Ken je iemand kennen die dit blog mogelijk ook interessant zal vinden, voel je dan vrij om het door te sturen!