Trauma, wat is dat en wáár zit de sleutel tot de bron van Kracht?

Afgelopen week liep ik met een goede vriendin heerlijk op het strand in Kijkduin, toen ze me vroeg: ”Joke wat is trauma nou eigenlijk?” Er kwam een lach op mijn gezicht, want er is zoveel te vertellen over trauma, dus waar begin je dan? Als ik zou zeggen dat Trauma een disregulatie is van het autonome zenuwstelsel, dan weet ik zeker dat vele mensen acuut afhaken, dus vertel ik het vaak door middel van praktijkvoorbeelden.

Trauma is voor velen een zeer beladen woord, legde ik uit. Veel mensen denken bij het woord Trauma direct aan oorlogsslachtoffers of incest. Toch ligt trauma dichterbij dan we denken en zie ik iedere dag wat traumatische gebeurtenissen kunnen aanrichten, waardoor mensen het leven en hun verlangens niet of onvoldoende kunnen ervaren.

Trauma is een verwonding

Trauma is een verwonding, ontstaan door één of meer schokkende ervaringen, vertelde ik verder. Trauma is eigenlijk ‘het gevolg’ van een schokkende ervaring, die de persoon op het moment van de ervaring, niet heeft kunnen verwerken en heeft kunnen integreren. Het waren simpel gezegd TEVEEL prikkels in één keer. En zeker als het een kind overkomt, kun je stellen dat het kind nog onvoldoende mogelijkheden in handen heeft om met een dergelijke situatie om te kunnen gaan. Denk bijvoorbeeld aan een ziekenhuis opname, waarbij de ouders abrupt bij het kind weggehaald werden en waarbij het kind ‘opeens’ was overgeleverd aan mensen met witte jassen en apparatuur van de operatiekamer. Dit kind heeft dan totaal niet de veiligheid kunnen ervaren die het juist in die kwetsbare situatie zo nodig had. De enorme hoeveelheid prikkels waren veel te veel en te heftig. De kans is groot dat dit kind in het leven een extra uitdaging heeft op het gebied van veiligheid en vertrouwen, legde ik uit. Een witte jas of een onverwachte situatie kan dan later zo maar een enorm triggerpoint zijn, waardoor er paniek kan ontstaan.

Maar ook gebeurtenissen als een ongeluk, een verlies van een ouder, zus of broer, een ziekte, een geboorte, bij lichamelijke en/of geestelijke mishandeling, om getuige te zijn van geweld of van een ongeluk, zijn allemaal voorbeelden waarbij een trauma opgelopen kan worden. Mijn vriendin knikte. Samen haalden we nog meer voorbeelden naar boven die we kenden vanuit ons eigen leven.

Trauma zijn gekristalliseerde energieën die vastzitten in het lichaam

Je kunt de verwondingen zien als een bal gekristalliseerde energieën die zich in het lichaam hebben genesteld en die niet de kans heeft gekregen om het lichaam te verlaten, vertelde ik verder.  Je kunt dit onder andere heel goed zien door te letten op de ademhaling bij mensen. Veel mensen met een trauma halen vaak heel oppervlakkig adem. De adem heeft moeite om in het buikgebied te komen en stagneert dikwijls op de hoogte van het borstgebied. Het blokkeert als het ware een diepe gezonde doorstroming en dat is dan vaak weer van invloed op de levensenergie.

Veel mensen zijn moe en ervaren op een diepe laag een enorme lichamelijke en geestelijke pijn. Ze kunnen zeer onverwacht extreem boos worden en zoeken vaak in het contact met anderen de strijd op. Dat betekent dat zij ook dikwijls in conflictsituaties komen en dat maakt de pijn alleen maar nog pijnlijker. Het gedrag wat deze mensen laten zien is dikwijls geheel of gedeeltelijk onbewust, maar vroeg of laat komt er toch een moment dat het lichaam op zoek gaat naar herstel en compensatie.

“Zo dat is heftig”,  zuchtte mijn vriendin. “Ja en nee”, zei ik. Het mooie is, dat je de pijn ook zou kunnen zien als een ‘teken van gezondheid’ van het lichaam. De pijn is ‘het signaal’ om de persoon bewust te maken van de verwonding en zet hem/haar vaak aan om alsnog naar een oplossing te zoeken, waarbij er een proces van naar binnen keren plaatsvindt en mensen met vallen en opstaan hun eigen bron van kracht kunnen vinden. De heling vindt namelijk in het hier en nu plaats en niet in het verleden. Neemt niet weg dat dit een heel intens proces is.

Ik liet een stilte vallen en dacht terug aan de enorme zoektocht die ik zelf had gedaan om tot herstel te komen en aan de extreme angst die ik destijds had gevoeld, omdat ik echt doodsbang was om als het ware te verdrinken in een diepe put van ellende en pijn. Veel cliënten hebben ook een dergelijke ervaring. Het is een hele intense angst waar je het liefst van weg wilt gaan, maar die iedere keer weer om verdieping en verbinding vraagt.

Trauma heeft plaatsgevonden in het verleden en de Heling vindt plaats in het Hier en NU.

Veel mensen denken dat je een trauma kunt oplossen door er over te praten en er als het ware naar terug te gaan, vertelde ik haar. Ik weet ook van veel psychologen dat dit hun werkwijze is en dat zij juist in het vertellen van de verhalen het herstel zien. Ik ben van mening dat dit juist niet de oplossing is, omdat je dan mensen her-traumatiseert en hun zenuwstelsel dan juist weer helemaal op hol laat slaan. Het lichaam heeft tenslotte alle ervaringen in het zenuwstelsel opgeslagen.

Vanuit mijn opleidingen tot trauma-begeleidster is juist voor her- traumatiseren veelvuldig gewaarschuwd en gesteld dat je de diepere oorzaak niet hoeft te weten van een trauma om mensen te kunnen helpen. Ik weet uit de praktijk, dat dit ook het geval is.

Veiligheid en vertrouwen tot in de puurste vorm

Wat een eerste vereiste is voor een adequate begeleiding, is dat je een persoonlijke en vertrouwensband tot stand brengt tussen coach en cliënt. Dit is geen trucje, want dat zouden mensen meteen voelen. Het is een oprecht liefdevol en aandachtig ZIJN en vraagt om een grote zorgvuldigheid en kennis van zaken. Persoonlijk ben ik van mening dat je zelf ervaren moet hebben wat trauma doet in je lichaam om het werkelijk te kunnen behandelen, maar daar zullen de meningen over verschillen. Ik blijf stellen dat je je cliënt tot dat niveau kunt brengen, waar je zelf ooit geweest bent. Als je zelf niet dieper kon of durfde, hoe kun je dan verwachten van je cliënt dat zij dat wel doen?

Welke vorm en op welke plek zit het trauma?

Ik probeer niet uit te vinden hoe getraumatiseerd mensen zijn of wat er met hen exact is gebeurd, maar ik stel vast hoe ze op dit moment in hun lichaam zitten. Ik ben dus meer de fysieke gewaarwordingen aan het verkennen en ben op zoek in welke vorm en op welke plek de traumasporen in het lichaam vastzitten. Tegelijkertijd kijk ik naar hun lichaamshouding en of ze mij recht in de ogen kunnen aankijken. Ik hou ze op die manier heel bewust in het hier en nu en laat ze niet teruggaan naar een soort oude trance uit het verleden. Ik kijk en voel hoe gespannen of ontspannen ze lijken en of ze in staat zijn zich te verbinden met mij of niet. Van te voren hebben we goed gekeken naar hun hulpbronnen en ook die worden bewust ingezet tijdens het proces, zodat ze ervaren dat er nog meer is, dan alleen het trauma. Juist het inzetten van de gezonde delen die je NU hebt, helpen enorm bij de verwerking van trauma.

Vertraag, vertraag en vertraag, zodat het lichaam kan stabiliseren in veiligheid en rust

Vanuit een stuk vertraging en voortdurende liefdevolle verbinding gaan we stap voor stap zorgen voor een stuk zelfregulatie. De harde gekristalliseerde bol laten we als het ware afbreken, waardoor de energie weer kan stromen. Op die manier kunnen de delen die afgesloten waren weer bij het geheel gaan horen en zich weer verder op een gezonde manier gaan verbinden. Het is belangrijk om je te realiseren dat je NU echt heel iemand anders bent dan op het moment toen het trauma plaatsvond. Natuurlijk is het wel zinvol om vanuit het Nu te kijken wat je destijds nodig had gehad. Daar kunnen we in het Nu opnieuw vorm aan geven. Destijds heb je wellicht een beweging niet af kunnen maken, omdat je lichaam blokkeerde en als het ware bevroor. Die beweging kun je in de begeleiding leren af te maken, waardoor je voelt dat JIJ nu weer de regie terug neemt over jouw bestaan.  Hier ligt dan ook de sleutel tot bevrijding en heel wording. De sleutel tot deze kracht zit dus in jou en alleen JIJ kunt zorgen dat er weer verbinding gemaakt wordt, zodat heling op een diepe laag kan plaatsvinden.

Ervaringen als leerbron en inspiratie

Deze week las ik op Facebook een verhaal wat ik graag met jou als lezer van mijn blogs wil delen, omdat het zo goed aangeeft welke gevolgen trauma kunnen hebben op een mensenleven en in een familiesysteem. En ook geeft het prachtig inzicht waarom sommige mensen niet meer kunnen uitreiken en niet meer durven te verlangen. In de pijn ligt tevens de inspiratie, waardoor het leven toch in volle omvang genomen kan worden. En dat dergelijke processen tijd vragen, lijkt me meer dan logisch.

Dit is het verhaal

‘Een vader die weduwnaar was, bracht zijn zoon voor de eerste keer naar de supermarkt na de dood van zijn vrouw. Het kind vroeg zijn vader verlegen of hij een ijsje mocht hebben op de terugweg naar huis. De man keek hem met wat minachting aan en zei hem niet af te leiden. “ Blijf vlakbij die muur staan en praat niet!” Het kind voelde zich verdrietig en bedroefd en ging bij de muur staan.

Ze moesten in de rij gaan staan bij de kassa en het kind ging naar zijn vader en begon een liedje te zingen. De vader draaide zich om en strafte zijn zoon voor het geluid dat hij maakte. Het kind liep van hem weg en ging weer bij de muur staan. De mensen om hen heen bekeken de scene fluisterend, terwijl de ogen van het kind zich vulden met tranen.

Een paar minuten later probeerde het kind zijn vader opnieuw te benaderen, maar hij was geïrriteerd en kon er niet meer tegen. De man liep abrupt uit de rij weg en pakte het kind bij de schouders. Hij schudde hem door elkaar, gegrepen door een golf van nervositeit.

“Als je nog een keer herrie maakt of wegloopt van de muur, zul je het merken!”, zei hij hem. Zijn kindergezicht vervaagde plotseling en hij stopte met het uiten van emoties. Het kind hinderde zijn vader niet langer en in stilte deden ze de boodschappen en keerden naar huis terug. Het kind stopte om zijn vader te betrekken bij spelletjes en vroeg hem niets meer, dus de man vroeg zich af: ”Wat is er met mijn levendige kind gebeurd?”. Maar hij was ook blij, omdat zijn zoon zich gedroeg als een ideale zoon.

Jaren gingen voorbij en het kind ging naar school. Hij studeerde de hele dag, ook al prees zijn vader hem nooit. De jongen werkte hard met als doel om naar een van de beste universiteiten te kunnen gaan. En … hij slaagde erin! De jongen ging uit huis en liet zijn kamer leeg. Enkele dagen later, verveelde zijn vader zich en ging de kamer van de jongen binnen. Hij liep naar het bureau en vond er een brief. De man was verbaasd. Zijn zoon had nog nooit emoties getoond.

In de brief stond geschreven: ”Voor mijn lieve vader. Alles wat ik bereikt heb, heb ik dankzij jou gekregen. Ik besefte dat ik niemand had op wie ik kon rekenen, behalve mezelf. Je hebt me laten begrijpen dat familie slechts een formaliteit is, net als elke vorm van niet oprecht sentiment. Ik beloof je dat je je zoon nooit meer zult zien, die je zo irriteerde. Dank je wel papa”.

De man kreeg een overweldigend gevoel van woede. Hij haatte zichzelf om hoe hij zich gedragen had, maar het was nu te laat. Jaren gingen voorbij en alles waarop hij kon hopen, was de vergiffenis van zijn zoon en dat hij weer deel kon uitmaken van zijn leven.

Dit verhaal leert een belangrijke les (zo stelt de bronvermelding): Ondanks de moeilijkheden van het leven, moet je ze niet op je kinderen laten vallen. Zij verdienen alleen JOUW LIEFDE.”

Bronvermelding: Google op: Een les voor iedere ouder 171074177125701 . Dit is een video.

Vond jij dit een herkenbaar blog? Heb je nu meer zicht gekregen wat trauma is? Ken jij de kracht in jezelf om tot heling te komen? Zou je het fijn vinden om na het lezen van dit blog te reageren? Stuur dan een mail naar: joke@jomare.nl. Ik lees heel graag je reactie.

Ben je geïnteresseerd in Life Coaching, Bedrijf coaching, Kinder coaching of Relatie Coaching? Kom dan eens vrijblijvend kennismaken. Vul het contactformulier in op de website https://www.jomare.nl/contact, dan maken we een afspraak.

Ken je iemand die dit blog goed kan gebruiken, voel je dan vrij om het door te sturen!

Boekentips:

De Keuze. Geschreven door Edith Eger.
Het geschenk. Geschreven door Edith Eger.
De Stem van je lichaam. Geschreven door Peter A. Levine.
Traumasporen. Geschreven door Prof. dr. Bessel van der Kolk
De tijger ontwaakt. Geschreven door Peter A. Levine.